مواد پلاستیکی با توجه به قابلیت های فراوان و همچنین ارزانقیمت بودنشان، به شکل های مختلف در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می گیرد، اما پلاستیک فسادناپذیر است و بنابراین تعجبی ندارد اگر زباله های پلاستیکی به عنوان یکی از بزرگ ترین معضلات زیست محیطی در دنیای امروز شناخته شود.
کشور ما از جمله بزرگ ترین تولیدکنندگان مواد پلاستیکی است. استفاده از مواد پلاستیکی در زندگی روزمره تا جایی پیش رفته که به نظر می رسد حذف پلاستیک از زندگی امروزی امکان پذیر نیست.
یکی از تجربه های موفق برای مقابله با بحران زباله های پلاستیک در کشورهایی مانند ژاپن و بعضی از کشورهای غربی، اخذ مالیات به ازای مصرف
محصولات پلاستیکی است.
در ایتالیا، بلژیک و بعضی از دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، این راهکار به عنوان تمهیدی برای کاهش مصرف کیسه ها و مواد پلاستیکی مورد توجه قرار گرفته و نزد شهروندان شهرهای مختلف این کشورها پذیرفته شده است.
راهکار دیگری که می تواند نقش مهمی در کاهش حجم زباله های پلاستیکی باشد و متاسفانه در کشور ما آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته، این است که در بسیاری از کشورها قیمت تمام شده محصولات غذایی یا هر نوع کالای دیگری که در بسته بندی پلاستیکی عرضه می شود، چند برابر قیمت محتوای داخلی آن در نظر گرفته می شود تا خریدار انگیزه داشته باشد، پس از خرید، بسته بندی پلاستیکی کالایی که خریده است را به محل خرید کالا بازگرداند و در ازای آن پول اضافی که پرداخت کرده را پس بگیرد.
برای مثال اگر قیمت یک بطری کوچک آب معدنی ۵۰۰ تومان باشد، خریدار برای خرید آن باید هزار تومان پرداخت کند و در صورتی که پس از مصرف، بطری پلاستیکی خالی را برگرداند، ۵۰۰ تومان به او برگردانده می شود. این راهکار از پراکندگی زباله های پلاستیکی در سطح طبیعت تا حد زیادی جلوگیری می کند.
بررسی های آماری نشان می دهد زمان تجزیه کامل محصولات پلاستیکی بر حسب شرایط اقلیمی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال است و هرچه میزان دما و رطوبت بیشتر باشد، مدت زمان کمتری طول می کشد تا زباله های پلاستیکی تجزیه شود.
در کشور ما معمولا این زمان بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ سال است که بسیار طولانی است بنابراین ما باید حتما در این زمینه فرهنگ سازی کنیم؛ البته علاوه بر فرهنگ سازی باید به دنبال ارائه محصولات جایگزین هم باشیم. امروزه مواد پلاستیکی قابل بازیافت هم به بازار عرضه شده که خوشبختانه شهرداری تهران هم از سال گذشته در میادین میوه و تره بار کیسه های پلاستیکی قابل بازیافت را توزیع کرده است.
حمایت دولت از تولید کیسه های قابل بازیافت و سرمایه گذاری برای تولید این کیسه ها می تواند نقش مهمی در کاهش حجم زباله های پلاستیکی داشته باشد. تولید کیسه های قابل بازیافت در مقایسه با کیسه های نایلونی معمولی هزینه بیشتری دارد و این موضوع موجب می شود سرمایه گذار و خریدار برای جایگزینی این کیسه ها به جای کیسه های معمولی انگیزه لازم را نداشته باشند.
اگر دولت برای این کار بودجه ای را اختصاص دهد، نه تنها ضرر نمی کند، بلکه این کار می تواند از نظر اقتصادی به نفع دولت باشد. شهرداری ها همه ساله مبالغ قابل توجهی را برای خلاص شدن از زباله های پلاستیکی هزینه می کنند.
روزانه ۵۰۰ تن زباله پلاستیکی در داخل کشور تولید می شود، بر این اساس به طور متوسط همه ساله ۱۷۷ هزار تن زباله در ایران تولید می شود که این رقم با توجه به میزان جمعیت کشور در سطح دنیا یکی از بالاترین رقم هاست.
ما همگی باید در جمع آوری زباله های پلاستیکی در سطح شهر و تفرجگاه ها کوشا باشیم تا بدینوسیله سهمی هرچند کوچک در پاکسازی و حفظ محیط زیستمان داشته باشیم.